Bạn đã từng nghe về Chùa Bà Nước Mặn Bình Định – một trong những ngôi chùa linh thiêng và mang đậm dấu ấn lịch sử tại miền Trung?
Chùa không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là nơi chứng kiến sự thịnh vượng của cảng thị Nước Mặn vào thế kỷ XVI – XVII. Kiến trúc độc đáo, lễ hội truyền thống và không gian thanh tịnh nơi đây chắc chắn sẽ mang đến cho bạn một trải nghiệm khó quên.
Cùng mình khám phá lịch sử, kiến trúc và những điều thú vị tại Chùa Bà Nước Mặn, cũng như kinh nghiệm tham quan giúp bạn có một chuyến đi trọn vẹn nhất!
Lịch Sử Hình Thành Chùa Bà Nước Mặn Bình Định
Chùa Bà Nước Mặn ra đời vào thế kỷ XVI – XVII, khi người Hoa di cư đến thương cảng Nước Mặn. Họ mang theo văn hóa và tín ngưỡng của mình, trong đó có tục thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu – vị thần bảo hộ tàu thuyền và ngư dân.
Tuy nhiên, đến giữa thế kỷ XVIII, cảng thị Nước Mặn suy tàn do biển rút xa, khiến tàu thuyền lớn không thể cập bến. Dù nhiều di tích khác bị phá hủy trong chiến tranh,
Chùa Bà Nước Mặn vẫn được chính quyền và người dân gìn giữ đến ngày nay. Năm 2022, lễ hội Chùa Bà chính thức được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.
Kiến Trúc Độc Đáo Của Chùa Bà Nước Mặn
Kiến trúc bên ngoài
Chùa Bà Nước Mặn Bình Định mang đậm phong cách Nam Hoa, với thiết kế theo dạng chữ “Nhất”. Mái chùa cong hình thuyền, trang trí lưỡng long triều nguyệt và các họa tiết ghép từ men sứ.
Bước vào cổng, bạn sẽ thấy bức bình phong được chạm khắc hình Long Mã, bát quái và chim phượng – những biểu tượng tâm linh quen thuộc trong văn hóa Á Đông. Trước chùa có một hồ nhỏ, tạo không gian thanh tịnh và yên bình.
Kiến trúc bên trong
Không gian bên trong chùa được chia thành ba gian chính:
- Gian giữa: Thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, tượng sơn son thếp vàng, mặc triều phục uy nghiêm. Hai bên có tượng Thiên Nhĩ và Thiên Nhãn, cùng hai thần Hổ canh giữ.
- Gian trái: Thờ Thần Hoàng làng, bên trên có bức hoành phi “Phúc ấm trùng quang” mang ý nghĩa phúc lành.
- Gian phải: Thờ Bà Thai Sanh Thánh Mẫu và 12 Bà Mụ, những vị thần bảo hộ sinh nở theo tín ngưỡng dân gian.
Điểm đặc biệt là hoành phi “Hộ quốc tý dân” được vua triều Nguyễn ban tặng, thể hiện sự quan trọng của chùa trong đời sống tâm linh của người dân Bình Định.
Lễ Hội Chùa Bà Nước Mặn – Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể
Diễn ra vào cuối tháng Giêng âm lịch, lễ hội Chùa Bà kéo dài 3 ngày với nhiều nghi lễ đặc sắc như nghinh thần, rước sắc, tế lễ. Đây không chỉ là dịp để người dân cầu mong bình an, mà còn là cơ hội để du khách trải nghiệm nét giao thoa văn hóa Việt – Hoa độc đáo.
Lễ hội được xem như cái Tết thứ hai của người dân nơi đây. Dù cảng thị Nước Mặn đã suy tàn, nhưng nghi lễ và phong tục vẫn được duy trì, thu hút đông đảo du khách thập phương đến chiêm bái.
Vai Trò Tâm Linh Và Tín Ngưỡng Tại Chùa Bà Nước Mặn
Thiên Hậu Thánh Mẫu không chỉ được thờ phụng tại Bình Định mà còn ở nhiều nơi khác như Hội An, TP.HCM, Cần Thơ hay Chợ Lớn – những khu vực có cộng đồng người Hoa sinh sống đông đúc.
Điều này cho thấy ảnh hưởng sâu sắc và bền vững của tín ngưỡng Thiên Hậu đối với đời sống văn hóa – tâm linh của người Hoa tại Việt Nam, đặc biệt là những vùng ven biển và thương cảng cổ xưa.
Ngoài ra, chùa còn có sự kết hợp với tín ngưỡng thờ Thần Hoàng làng của người Việt – vị thần bảo vệ cư dân địa phương, và tục thờ 12 Bà Mụ trong văn hóa dân gian – những người bảo hộ sinh sản và trẻ em.
Sự dung hòa này tạo nên một không gian tâm linh vừa mang tính linh thiêng, vừa gần gũi, phản ánh rõ nét sự giao thoa văn hóa giữa các cộng đồng người Việt, Hoa và Chăm từng sinh sống tại cảng thị Nước Mặn.
Đây chính là một phần lý do khiến Chùa Bà Nước Mặn trở thành di sản văn hóa phi vật thể được gìn giữ và trân quý đến ngày nay.
Hướng Dẫn Tham Quan Chùa Bà Nước Mặn Bình Định
Cách di chuyển đến chùa
Từ thành phố Quy Nhơn, bạn có thể đến chùa bằng:
- Ô tô: Thuận tiện, đặc biệt nếu đi theo nhóm hoặc gia đình.
- Xe máy: Phù hợp với những ai thích khám phá, tận hưởng cảnh đẹp trên đường đi.
Những điều cần biết khi viếng thăm chùa
- Trang phục lịch sự, tránh quần áo ngắn hoặc hở hang.
- Không mang giày dép vào Điện thờ và hạn chế đốt nhiều nhang.
- Nói chuyện nhỏ nhẹ, đi đứng nhẹ nhàng, giữ gìn sự tôn nghiêm.
- Nếu mang lễ vật, bạn có thể đến Ban Lễ để được hướng dẫn chi tiết.
Chùa Bà Nước Mặn Và Dấu Ấn Trong Lịch Sử Chữ Quốc Ngữ
Ít ai biết rằng, cảng thị Nước Mặn từng là một trong những nơi xuất hiện chữ Quốc ngữ đầu tiên ở Việt Nam. Các giáo sĩ phương Tây đã đến đây để truyền đạo và phát triển hệ thống chữ viết này.
Dù ngày nay, cảng thị không còn giữ được vị thế như xưa, nhưng Chùa Bà Nước Mặn Bình Định vẫn là minh chứng cho một thời kỳ giao thoa văn hóa mạnh mẽ, góp phần vào sự hình thành và phát triển của chữ Quốc ngữ tại Việt Nam.
Kết Luận
Nếu bạn yêu thích khám phá các điểm đến độc đáo tại Bình Định, đừng bỏ lỡ Chùa Bà Nước Mặn. Nơi đây không chỉ có giá trị lịch sử sâu sắc mà còn là địa điểm tâm linh linh thiêng, thu hút đông đảo du khách. Đừng quên chia sẻ cảm nhận của bạn về chùa trong phần bình luận hoặc khám phá thêm nội dung thú vị khác trên Lanybeau.vn nhé!
